Είπαν όχι στις πλαστικές σακούλες

ΡΕΜΠΕΚΑ ΧΟΣΚΙΝ


Η γυναίκα που κινητοποίησε μια πόλη

Συνέντευξη στη Νατάσα Σινιώρη

Το Μόνμπερι, ένα χωριό στη Νοτιοδυτική Αγγλία, από την 1η Μαΐου έχει καταργήσει τις πλαστικές σακούλες. Πίσω από το επίτευγμα αυτό βρίσκεται μια νεαρή κινηματογραφίστρια, που έπεισε τους συμπατριώτες της, με όπλο ένα ντοκιμαντέρ και την αποφασιστικότητά της. Η Ρεμπέκα Χόσκιν εξηγεί στο ΟΙΚΟ πώς τα κατάφερε.

H ζωή κυλάει αργά στο Μόντμπερι των 1.500 κατοίκων στην περιοχή Ντέβον της Νοτιοδυτικής Αγγλίας. Η περιοχή έζησε ιστορικές στιγμές κατά τη διάρκεια του Αγγλικού Εμφυλίου, όταν πραγματοποιήθηκαν εκεί δύο μεγάλες μάχες. Από τότε, όμως, δεν έχει να υπερηφανευθεί για τίποτε άλλο.

Μέχρι πρόσφατα. Γιατί από την 1η Μαΐου, η αγροτική αυτή πόλη έχει γίνει η πρώτη κοινότητα της Ευρώπης που καταργεί τη χρήση της πλαστικής σακούλας. «Ηθικός αυτουργός» της ευρωπαϊκής αυτής πρωτιάς είναι η 33χρονη κινηματογραφίστρια της άγριας ζωής Ρεμπέκα Χόσκινγκ.

Η Ρεμπέκα, γύριζοντας ένα ντοκιμαντέρ για λογαριασμό του BBC με θέμα την καταστροφική επίδραση του πλαστικού στη ζωή των θαλάσσιων ειδών της Χαβάης, έγινε μάρτυρας του φρικτού θανάτου που βιώνουν τα ζώα και τα πουλιά. Είδε νεκρά δελφίνια, χελώνες, φώκιες αλλά και άλμπατρος να πεθαίνουν επειδή είχαν καταπιεί πλαστικές σακούλες. Επιστρέφοντας στο Μόντμπερι, πήγε για καταδύσεις με σκοπό να εξερευνήσει το βυθό της κοντινής ακτής. Οταν είδε ότι κι εκεί ο βυθός ήταν γεμάτος από πλαστικά, συνειδητοποίησε ότι πρόκειται για ένα παγκόσμιο φαινόμενο που έχει λάβει τρομακτικές διαστάσεις. Εκείνη τη στιγμή επέλεξε την επόμενη «αποστολή» της: να πείσει τη γενέτειρά της να ξεφορτωθεί τις πλαστικές σακούλες.

«Πολλά θαλάσσια είδη περνάνε τις πολύχρωμες πλαστικές σακούλες για μέδουσες και καλαμάρια και τις καταπίνουν. Σοκαρίστηκα βλέποντας τα ζώα της Χαβάης να πεθαίνουν αβοήθητα, από το πλαστικό. Και μιλάμε για τόσο σπάνια είδη ζώων που τα προστατεύει ο αμερικανικός νόμος: δεν μπορούσα να βοηθήσω μια χελώνα που πνιγόταν γιατί αν με έπιαναν, θα έπρεπε να πληρώσω 50.000 δολάρια πρόστιμο και πιθανότατα να πήγαινα έξι μήνες φυλακή. Μόνο οι επιστήμονες που έχουν άδεια μπορούν να τα αγγίξουν», εξηγεί η Ρεμπέκα.

Πρώτα έπεισε τους μικρούς εμπόρους

Ξεκίνησε την εκστρατεία κατά της πλαστικής σακούλας από τους ανεξάρτητους εμπόρους και όχι από τους τοπικούς φορείς, όπως πολλοί θα έκαναν στη θέση της. «Εκλεισα μια γκαλερί και κάλεσα όλους τους ανεξάρτητους εμπόρους για να τους δείξω το φιλμ που γύρισα. Και κάπως έτσι πείστηκαν οι 42 καταστηματάρχες, αλλά και ένα σούπερ μάρκετ που ανήκει σε αλυσίδα. Οσον αφορά τα μεγάλα σούπερ μάρκετ, πρέπει να ξέρεις να τα «παίζεις». Να ξεκαθαρίσεις ότι όταν ακολουθήσουν την ίδια πολιτική θα έχουν και καλές δημόσιες σχέσεις. Τα πάντα είναι θέμα δημοσίων σχέσεων, θετικής ή αρνητικής διαφήμισης. Το πράττει ένας και οι άλλοι ακολουθούν.» Και συμπληρώνει: «Οι πολίτες περιμένουν συνήθως από τους ανθρώπους που βρίσκονται στην κορυφή, τους πολιτικούς δηλαδή, να πάρουν τις αποφάσεις. Ομως οι πολιτικοί δεν παίρνουν αποφάσεις εάν δεν τους το ζητήσουν οι πολίτες. Οσοι έμπλεξαν με τους τοπικούς φορείς και τη γραφειοκρατία δεν πέτυχαν τίποτα».

Με διαβεβαιώνει ότι και η ίδια έκανε μεγάλη έρευνα για να είναι έτοιμη να απαντήσει σε όλες τις ερωτήσεις που της τέθηκαν στην πορεία. Το πρώτο πράγμα που έκανε ήταν να αναζητήσει τους εμπόρους χονδρικής πώλησης τσάντας. «Παραγγείλαμε 2.000 τσάντες fair trade από καραβόπανο και τις πουλήσαμε σε τιμή κόστους. Στη συνέχεια ενημερώθηκα για τις στατιστικές. Οταν αρχίζεις και μιλάς με τα νούμερα, είναι ευκολότερο να πείσεις. Ολα έχουν να κάνουν με την πληροφόρηση. Εγώ πληροφόρησα τους εμπόρους κι εκείνοι τους πελάτες. Τώρα οι πελάτες έχουν τη γνώση και αυτοί με τη σειρά τους θα μεταφέρουν το μήνυμα έξω από τα στενά όρια της πόλης μας.»

Κάπως έτσι, οι πλαστικές σακούλες αντικαταστάθηκαν από χάρτινες, πάνινες και 100% βιοδιασπώμενες τσάντες από καλαμπόκι, αλλά και τσάντες από γιούτα τυπωμένες με βιολογικό μελάνι.

«Οταν άρχισα να ψάχνω για κάποια πόλη της Αγγλίας που να έχει κάνει το ίδιο, συνειδητοποίησα ότι δεν υπήρχε καμία», λέει αναφερόμενη στις δυσκολίες του εγχγειρήματος. «Μετά άρχισα να ψάχνω στην Ευρώπη. Απογοήτευση. Βρήκα όμως μια πόλη της Αυστραλίας που κατάργησε τις πλαστικές σακούλες πριν από κάποια χρόνια. Αρχισα λοιπόν να αναφέρω ως παράδειγμα το Coles Bay, μέχρι που ανακάλυψα ότι η συγκεκριμένη περιοχή είχε μόνο οκτώ καταστήματα και όχι 43 όπως εμείς. Ευτυχώς όμως πείστηκαν.» Πώς νιώθει στ' αλήθεια ως πρωτοπόρος; «Είναι μεγάλη ευθύνη. Αυτοί οι μικροί έμποροι έκαναν το μεγάλο άλμα, όχι απλώς ένα βήμα. Οι πλαστικές σακούλες κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη κι εγώ τους ζητούσα να τις ξεφορτωθούν. Βασικά τους ζητούσα να ρισκάρουν γιατί κανένας μας δεν ήξερε τότε πώς θα το πάρουν οι πελάτες. Ανακατεύτηκα στη ζωή τους, στις επιχειρήσεις τους και εν τέλει στον βιοπορισμό τους, αλλά εκείνοι με εμπιστεύθηκαν απόλυτα. Είμαι πολύ περήφανη για όλους.» Οπως περήφανη είναι και για τους συμπατριώτες της. «Η πόλη μου απέχει πολύ από εκείνες που αποκαλούμε «πράσινες πόλεις». Οι περισσότεροι είναι αγρότες που οδηγούν τρακτέρ, τους αρέσει το κρέας και είναι υπέρ του κυνηγιού της αλεπούς. Και όμως πείστηκαν όλοι τους για το εγχείρημα αυτό», λέει με ενθουσιασμό η Ρεμπέκα. «Πρέπει να κάνετε το ίδιο και στην Ελλάδα όπου υπάρχουν πολλά θαλάσσια είδη, αρκετά από τα οποία είναι σπάνια. Αφού τα καταφέραμε εμείς, τότε μπορείτε κι εσείς. Γιατί και στη χώρα σας τα ζώα του θαλάσσιου οικοσυστήματος πεθαίνουν από την πείνα και την αφυδάτωση που προκαλεί το πλαστικό. Εάν θέλουμε να συνεχίσουν να υπάρχουν τα είδη τότε οφείλουμε να φροντίσουμε το περιβάλλον μας, διαφορετικά εμείς θα πληρώσουμε το τίμημα». Και συνεχίζει: «Οι πλαστικές σακούλες είναι η επιτομή της αναλώσιμης κοινωνίας μας. Τις χρησιμοποιούμε κατά μέσο όρο για 12 λεπτά και μετά τις πετάμε. Κι έτσι, δισεκατομμύρια τόνοι πλαστικού επιπλέουν στους ωκεανούς και γίνονται τροφή των ζώων. Πρέπει να καταλάβουμε ότι τη δύναμη για να αλλάξουμε τον κόσμο την έχουμε εμείς, οι απλοί πολίτες. Τίποτα στη ζωή δεν είναι εύκολο, πόσω μάλλον να αλλάξεις τη νοοτροπία των ανθρώπων. Ομως είναι απίστευτο αυτό που μπορούμε να καταφέρουμε εμείς οι άνθρωποι όταν έχουμε κοινούς στόχους».

«Πλαστικοί» αριθμοί

• 1,2 τρισεκατομμύρια πλαστικές σακούλες χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο. Ο κάθε ενήλικας καταναλώνει 300 σακούλες το χρόνο, δηλαδή περίπου μία σακούλα κάθε μέρα.
• Ενα εκατομμύριο σακούλες χρησιμοποιούνται κάθε λεπτό.
• 100 δισεκατομμύρια τόνοι πλαστικού ρυπαίνουν τις θάλασσες και αποτελούν το 90% της θαλάσσιας ρύπανσης.
• Το πλαστικό παραμένει στο περιβάλλον για 500 έως 1.000 χρόνια.
• Ενα εκατομμύριο θαλασσοπούλια πεθαίνουν κάθε χρόνο από το πλαστικό.
• 267 είδη θαλάσσιων οργανισμών απειλούνται από την κατάποση πλαστικών.
• Το 98% των θαλασσοπουλιών της Ευρώπης έχει 35 κομμάτια πλαστικού στο στομάχι του.
• 4.175 εκατομμύρια είναι κατά μέσο όρο η «πλαστική κληρονομιά» σε τσάντες που αφήνει ο καθένας μας πίσω του.